Ngọc Sơn là miền đất cổ, không bằng phẳng, do phù sa sông Thái Bình bồi đắp. Cao hơn là thôn Ngọc Lặc, rồi thoai thoải về bốn mặt. Ba mặt có sông bao bọc, bắt nguồn từ sông Thái Bình chạy vào sông Câu, qua sông Đồng Tràng, rẽ vào sông Cầu Quýt xã Đại Sơn, rồi chảy ra sông Thái Bình.

​
Từ xa xưa đã là mảnh đất địa linh. Gần bốn ngàn năm trước, thời Hùng Vương thứ 6, Bộ Dương Tuyền là một trong 15 Bộ giàu có nhất của nước Văn Lang đã chọn nơi đây làm Thủ phủ, xây dựng thành lũy gọi là Thành Dền (ở thôn Ngọc Lặc ngày nay).

Giá trị văn hóa – lịch sử của vùng đất địa linh này được lưu truyền cho đến hiện nay, gồm hệ thống di tích có giá trị lịch sử quý báu. Tại thôn Ngọc Lặc, có 01 di tích được xếp hạng cấp Quốc gia (Đình Lặc), 01 di tích xếp hạng cấp Tỉnh (Nhà thờ Tiến sĩ Vũ Khâm Lân) và 02 ngôi chùa, 01 ngôi đình, 01 ngôi miếu. Thôn Mỹ Xá có 01 di tích được xếp hạng cấp Quốc gia (Đình Mỹ Xá), 01 ngôi chùa và 01 ngôi miếu. Thôn Phạm Xá có 01 di tích được xếp hạng cấp Quốc gia (Miếu Phạm Xá), 01 ngôi đình, 01 ngôi chùa và 01 ngôi đền.

Sự nghiệp bảo vệ đất nước trong 2 cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Xã Ngọc Sơn đã đóng góp nhiều chiến công xương máu: 145 liệt sĩ đã hy sinh, 04 bà mẹ được phong bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp được tặng thưởng 01 huân chương kháng chiến hạng Ba và 01 huân chương chiến công hạng Nhì, cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược được tặng thưởng 01 huân chương kháng chiến hạng Nhì và 01 huân chương lao động hạng Ba.

Tiếp nối truyền thống quý báu của cha anh đi trước, ngày nay xã Ngọc Sơn cũng có nhiều người thành đạt có nhiều Tiến sĩ, Thạc sĩ, hàng trăm người có bằng đại học đủ các ngành, tham gia xây dựng phục vụ mọi miền của Tổ quốc.​​